Feldşer

Qlomerulonefrit yumaqcıq damarlarının zədələnməsinin üstünlüyü ilə gedən , böyrəklərin tez-tez rast gəlinən immunokompleks xəstəliyidir.Kəskin qlomerulonefrit zamanı bel nahiyəsində sızıldayıcı ağrılar, ümumi halsızlıq , baş ağrısı olur, hematuriya müşahidə edilir. Xəstənin 2 həftə əvvəl angina keçirməsi böyük diaqnostik əhəmiyyət kəsb edir, çünki xəstəlik əsasən streptokokk infeksiyasından sonra başlayır. Üzdə ödemin olması, arterial təzyiqin göstəricisi də qlomerulonefrit diaqnozunu təsdiqləməyə əsas verir.

Öd sancısı zamanı əsas məqsəd ağrını və spazmıaradan qaldırmaqdır. Narkotiklər Oddi sfnkterində spazm yaratdığına görə öd sancısı zamanı istifadəsi əks- göstərişdir, omnopon da narkotik olduğundan bu baxımdan istifadəsi əks-göstərişdir

Almagel antasid preparat olub ,əsasən hipersekretor qastritdə istifadə olunur , sadalanan digər preparatlar isə ferment preparatları olduğuna görə mədəaltı vəzin xarici sekretor çatmamazlığında əvəzləyici terapiya məqsədilə tətbiq edilir.

Assit latınca “ askos “ – tuluq demək olub, qarın boşluğuna maye yığılmasını göstərir. Əsasən qara ciyərin sirrozu , ürək , böyrək xəstəliklərində müşahidə edilir.

Tübaj xroniki xolesistit zamanı öd axınını yaxşılaşdırmaq məqsədilə tətbiq olunur. Bu zaman xəstə 10- 15 dəqiqə sağ böyrü üstə uzanaraq kiçik qurtumlarla 50 ml 25 %-li maqnezium sulfat və ya isti mineral su içir və 1 saat ərzində qara ciyər nahiyəsinə isti isitqac qoyub uzanır.

Qlomerulonefrit zamanı ödem erkən əlamət hesab olunub, əsasən üzdən başlayır və xəstəyə xarakterik “ nefritik sifət” verir. Sonra ödem digər boşluqlara keçir . Ödemin əmələ gəlməsinə səbəb diurezin azalmasıdır.

Kəskin nefrit zamanı sidik sindromuna sadalananların hamısı aiddir.Proteinuriya sidikdə zülalın , silindruriya silindrlərin, hematuriya isə qanın olması deməkdir.Sidikdə bu dəyişikliklərin olması yumaqcıq kapilyarlarının divarının zədələnməsi ilə izah olunur.

Kəskin qlomerulonefrit zamanı yumaqcıqların kapilyarları üzərinə anticism- antigen kompleksi çöküb , böyrəklərin süzmə funksiyası pozulur. Qidada xörək duzunun məhdudlaşdırılması isə kəskin qlomerulonefritin profilaktikasında əhəmiyyət daşımır.

Şəkərsiz diabet qanda antidiuretik hormonun tam defisiti nəticəsində yaranır. Bu zaman xəstə gündə 25-30 litrə qədər sidik ifraz edir. Sidiyin xüsusi çəkisi sidikdə həll olan maddələrin ,məsələn sidik cövhəri , kreatin, sidik turçusu, duzlar və s. konsentrasiyasından və ifraz edilən mayenin miqdarından asılıdır.Diurez nə qədər çox olsa və sidikdə həll olan maddələrin konsentrasiyası nə qədər aşağı olsa sidiyin xususi çəkisi bir o qədər az olar.

Xroniki qlomerulonefritin ödemlər kəskin ifadə olunan nefrotik və qarışıq formalarında NaCL miqdarı 1,5- 2,5 qrama qədər məhdudlaşdırılmalıdır , çünki NaCl –un artıq miqdarda qəbul edildikdə orqanizmin suya ehtiyacı artır . Ödem zamanı isə əsas məqsəd orqanizmdə mayenin miqdarın azaltmaqdır.

Xroniki böyrək çatmamazlığı daim proqressivləşən xəstəlikdir. Buna görə xəstənin ömrünün uzadılması yalnız hemodializin köməyi ilə mümükündür. Hemodializ üçün isə əsas göstərici qanda kreatinin miqdarıdır , bu göstərici 1,2 mmol/l-dən çox olarsa bu böyrəyin süzmə funksiyasının kəskin azaldığını göstərir , bu halda hemodializ qaçınılmazdır.

XBÇ zamanı böyrək nefronları sıradan çıxır ,onların əvəzinə birləşdirici toxuma inkişaf edir. Böyrəklərdə sağ qalmış nefronların miqdarı 30%-dən aşağı düşdükdə, böyrəklərin süzmə qabiliyyəti 30 -35 ml/dəqiqədən aşağı olduqda kreatinin miqdarı artır, kreatinin miqdarının artması XBÇ- nin əsas göstəricisi hesab olunur. Sadalanan digər əlamətlər isə başqa xəstəliklərdə də rast gəlinir.

Cərrahi yolla daşı kənar etmək yalnız cərrahın səlahiyyətinə aiddir. Sadalanan digər yardımları isə feldşer sərbəst edə bilər.

Dəmir qida məhsullarından ən çox ətdə ,qara ciyərdə ,ən az isə süddə olur .Süd əsasən kalsiumla zəngindir. Dəmirin sorulması fosfor tuşuları , çoxlu miqdarda kalsium olduqda azalır ,əksinə askorbin turşusu ,limon, sorbit qəbulunda güclənir.

Anemik sindrom zəiflik, başgicəllənmə, qulaqlarda küy, azacıq yükdə təngnəfəslik,ürəkdöyünmə ilə xarakterizə olunur. Anemik sindromun ifadəliliyi anemiyanın inkişaf dərəcəsindən asılıdır.

Dəmirdefisitli anemiyalı xəstələr üçün təbaşir, əhəng, gil, torpaq yeməyə cəhd şəklində dadın təhrif olunması xarakterik hesab olunur.Buna səbəb dəmir defisitli anemiya zamanı dil məməciklərinin atrofiyası nəticəsində dadbilmənin təhrif olunmasıdır.

Talassemiya irsi anemiyalara aiddir. Bu xəstəlik zamanı eritrositlər sümük iliyində məhv olurlar. qanda hemoqlobinin miqdarı 30-50 qr/l-ə qədər azalır.

“ Qlossa “ latınca dil demıkdir , “it “ şəkilçisi isə iltihabı bildirir.

C vitamininin ,yəni askorbin turşusunun orqanizmdə çatış mazlığı sinqa və ya skorbut xəstəliyinə səbəb olur. C vitamininə gündəlik tələbat 75- 100 mq- dır. C vitamini əsasən sitrus meyvələrində , qarpızda , bibərdə və s. olur. Orqanizmdə C vitamini çatmadıqda hemorragik diatez əlamətləri, damaqlarda qansızma olur, anemiya , hipotoniya və s. kimi əlamətlər müşahidə edilir.

“Hydro”- latınca maye , “toraks” döş qəfəsi deməkdir.