Feldşer

Travmatik qanaxmalar baş verdiyi vaxta görə birincili və ikincili olmaqla 2 yerə bölünür.Birincili qanaxma hər bir travmadan sonra,ikincili qanaxma isə bir neçə vaxt sonra baş verir.

Narkozun klinik gedişi 4 dövrə bölünür:
1.Analgeziya və huşun saxlanılması:
2.Oyanma dövrü:
3.Cərrahi yuxu dövrü:
4.Xəstənin narkozdan ayılma dövrü

Xəstəliyin gizli dövrü nə qədər qısa olsa o bir o qədər ağır keçir.İlk olaraq çeynəmə əzələlərinin qıcolması nəticısində trizm,dişlərin kilidlənməsi,mimiki əzələlərin qıc olması-sardonik gülüş və sonda ənsə,kürək və ətraf əzələlərin qıcolması nəticəsində opistotonus-körpü vəziyyəti yaranır.

Bu xəstəlikdə qalxanvari vizin hiperfunksiyası müəyyən edilir.Əsasən üç simptom müşahidə edilir-əllərin və ətrafların əsməsi-tremor,dombagözlük (ekzoftalm) və ürək vurğularının sayının artması-taxikardiya.

Manipulyasiya sistoskopiya otağında aparılır.Sidik kisəsində olan daşların parçalanması elektrohidravlik effektə əsaslanır.”Urat-1” aparatlarından istifadə edilir.Sistoskopdan aparata birləşdirilmiş elektrod salınaraq,elektrodla göndərilən cərəyan daşı parçalayır.Xırda daşlar özü xaric olur.

Xəstəyə 8 qab verilərək hər bir qabın üzərində vaxtı göstərilir.Fasilə 3 saat müəyyənləşdirilir.İlk sidik nümunəsi (6:00-da) atılaraq,saat 9:00-dan qaba yığılır.Növbəti gün saat 6:00-ın sidik nümunəsi isə qaba yığılır.

Səthi yanıqlardan sonra dərinin neçə faizi zədələndikdə ambulator müalicə cəlb edilir.(üzün,əllərin,aralığın yanıqları aid edilmir).Hiss olunacaq dərəcədə(xəstə ayaq üstə olmaqla) 4-5 dəfə yumruqla vurmaq lazımdır.

Aşağı ətrafların sınıqlarında əsasən taxtadan hazırlanmış xüsusi diterexs şinalarından istifadə edilir.Şina üç hissədən ibarətdir və xəstənin boyuna uyğunlaşdırıla bilir.Şina aşağı ətrafın tış tərəfindən qoltuq çuxuruna iç tərəfdən isə qasıq nahiyəsinə qoyulur.Bu vaxt ətrafda olan bütün oynaqlar hərəkətsiz vəziyyətə gətirilir.

Böyrəklərin qapalı zədələnmələri zamanı ilk tibbi yardım məqsədilə zədə nahiyəsinə buz qoyub,xəstəni rahat uzadaraq təcili xəstəxanaya çatdırmaq lazımdır.

Sidik kisəsinin iltihabı xəstəliklərində,bəzi cərrahi əməliyyatlardan sonra Jane şprisi ilə isidilmiş furasilin məhlulu ilə sidik kisəsi yuyulur.

Sidik kisəsinin qapalı zədələnmələri ən çox avtomobil qəzalarında rast gəlinir.Belə hallarda ilk tibbi yardım məqsədilə buz qovuqcuğundan istifadə etmək və xəstəni təcili hospitalizə etmək məsləhətdir.

Varikosele-toxum ciyəsi venalarının genişlənməsidir.Əsasən sol tərəfdə rast gəlinir,buna səbəb toxum ciyəsi venasının sol tərəfdə böyrək venasına düz bucaq altında açılmasıdır.

Fövqaladə hallarda çoxlu sayda insanin müxtəlif formada aldıqları travmalar zamanı hadisə yerində olan feldşer ilk növbədə yaralıları tibbi yardım növbələşdirmək üçün çeşıdləməyi bacarmalıdır.İlk növbədə yardım həyatı vacib orqanların zədələnmələri və yaralanmaları olan xəstələrə göstərilməlidir.

Tibb işçilərinin manipulyasiya və əməliyyatlar zamanı xüsusi geyimləri qanla çirkləndikdə,geyimlər 2 saat müddətinə 10%-li xlorlu əhəng məhlulunda dezinfeksiya edilməlidir.

Hepatit xəstəliyi ilə xəstə insanlardan qan götürdükdə,digər manipulyasiyaları yerinə yetirdikdə istifadə olunmuş bütün əşyalar 60 dəqiqə müddətində 3%-li xloramin məhlulunda saxlanmalıdır.

Qəbul şöbəsinə gətirilmış bütün xəstələrə lazımi tibbi yardım növbətçi həkim tərəfindən göstərilir.Lakin həkim olmadıqda növbədə olan feldşer,tibb bacısı həkimi gözləmədən ilk tibbi yardım göstərməlidir.

Təmizləyici imaləni qoymazdan əvvəl anus ətrafı gözdən keçirilməlidir.Xəstədə babasil düyünləri,anamnezində qanaxma halları aşkarlanarsa bu əks göstəriş hesab edilir.

Sidik ifrazınım sutkalıq norması 1.5-2 litrə bərabərdir.Bu göstərici bir sıra amillərin təsirindən dəyişə bilər.Sidik ifrazının azalması oliqurasiya adlanır.

Bədbəxt hadisələr və bir sıra xəstəliklər zamanı ölümə səbəb olan amillərdən biri də nəfəs yollarının müxtəlif mənşəli maddələrlə tutlmasıdır ki,bu da aspirasiya adlanır.

Konikotomiya traxeostoma qoymaq üçün aparılır.Bu əməliyyatı yerinə yetirmək üçün xüsusi alətdən-traxeostomdan istifadə edilir.