Diş texniki

Düz dişləmdə frontal dişlər aşağı frontal dişlərin qapanması ilə xarakterizə olunur və yuxarı frontal dişlərin kəsici qıraqları aşağı qabaq dişlərin kəsici qıraqları ilə bitişik toxunur.Yan dişlərin toxunması –ortoqnatik dişləmdə oldüğu kimidir.

Opistoqnatiya-alveol hissələrin və frontal dişlərin ağız boşluğa tərəf əyilməsidir.

Yuxarı və aşağı şablonların üstündə ağız böşluğunda onun mərkəzi xətti, sonra gülüş xətti, axırda isə köpək dişlərin xətti çəkilir.

Açıq dişləm –bu dişləm zamanı frontal dişlər toxunmur, çeynəmə dişləri isə ortoqnatik dişləmdə olduğu kimi görüşür.
Düz dişləm- bu dişləmdə yuxarı frontal dişlərin kəsici qıraqları aşağı frontal dişlərin kəsici qıraqları ilə görüşməsi ilə xarakterizə olunur.

Mərkəzi okklüziyada yuxarı çənənin orta xətti aşağı çənənin orta xətti ilə müstəvidə yerləşir. Üzün orta xətti çənənin mərkəzi kəsicilərin arasıyla keçir.

Dişlər 2 qrupa bölünür: 1. Frontal dişlər (kəsici) –kəsmək üçün və 2.Yan dişlər çeynəmə üçün.

Ortoqnatik dişləmdə yuxarı frontal dişlər aşağı frontal dişlərin 1/3 hissəsini örtür. Aşağı kəsici dişlərin qıraqları yuxarı kəsici dişlərin qabarcıqları ilə kontakta olur.

Uşaqlarda dişlər 6-7 aylıqdan başlayır, aşağı və yuxarı mərkəzi dişlər çıxmasından başlanır və 3 yaşda qurtarır. Bu zaman müəyyən ardıcıllıq olur. Mərkəzi kəsicilər, yan kəsicilər, I azı dişlər, köpək dişlər, II azı dişlər. Hər çənədə 10 diş ( kiçik azı dişlər ) olmur.

Dişləm şablonu xəstənin ağız boşluğuna salınıb xəstəyə sakitcə ağzını bağlamasını xahiş edirik. Əgər antoqanist dişlər açıq qalırsa, dişləm şablondan artıq mumu götürürük, əgər dişlər qapanırsa, mum şablon arasındakı məsafə qalırsa mumun üstü mumla əlavə olunur. Okklüziyanı dişlərin qapanmasıyla yoxlanılır.

Protezin arxa kənarı bazisin qurtaracaq yerlərin istiqaməti damaq batıqların yerləşməsini təyin edilməsidir. Onlar arxa burun çıxıntıların qıraqlarında və “A” xəttə yaxın yerləşir. Protezin bazisin distal kənarları uzadılma dərəcəsini onun yumşaq damağın quruluşunun növündən ,enindən və selikli qışasının elastikliyin dərəcəsindən asılıdır.

Okklyuziyanın 4 əsas növü var: mərkəzi, ön, sağ yan və sol yan .Dişlərin mərkəzi okkluziya vəziyyətində qapanması dişləm adlanır.
Çənələrin mərkəzi okklüziya vəziyyətində qarşılıqlı qapanmasına dişləm deyilir. A.İ.Betelman funksional əlamətlərinə görə dişləmi iki qrupa bölür: fizioloji patoloji.

“Okklüziya”-termini altında aşağı çənənin yuxarı çənəyə doğru diş cərgələrinin xarakterik kontaktlarının saxlanılması şərti ilə hərəkəti, yəni qapanması deməkdir.

Aralıq hissənin 3 növü var: toxunan, yuyulan (asma) və yəhərvari.

Hər dişin 5 səthi var.
1. Oral səth- ağız boşluğuna baxan. Alt çənə üçün dil səthi, üst çənə üçün isə damaq səthi də adlanır.
2.Vestibulyar səth-ön dişlər üçün dodaq, yan dişlər üçün yanaq səthidir, ağız dəhlizinə baxan səth
3. Kəsici səth- ön dişlər üçün , çeynəyici səth –azı dişlər üçün.
4 və 5. Aproksimal səthlər- medial (mərkəzə doğru baxan səth) və distal (arxaya doğru baxan səth)

Körpüvari protezlərin aralıq hissəsinin 3 forması var.
1. Toxunan
2. Yuyulan (asma)
3. Yəhərvari
Yuyulan və ya asma forma gigiyenikdir, damağın dərin atrofiyası zamanı hazırlanır və yalnız azı (çeynəmə) dişlərdə tətbiq edilir.

Artikulyasiya və okklüziya anlayışi, stomatologiyada çoxdan işlənməsinə baxmayaraq, ayrı-ayrı müəlliflər tərəfindən müxtəlif şəkildə izah olunur. Hazırda artikulyasiya (latınca anatomik mənada “articulatio”- oynaq deməkdir) alt çənənin üst çənəyə nisbətən çeynəmə əzələləri vasitəsilə icra etdiyi bütün vəziyyətlərinə və yerdəyişməsinə deyilir.

3
Insan dişinin 3 anatomik hissəsi var:
1.Tac hissə
2.Anatomik boyun (tacın kökə keçid hissəsi)
3.Bir və ya bir neçə köklər

Progeniya alt çənənin önə çıxmış vəziyyətdə qapanması deməkdir. Bu patoloji dişləm növüdür.

Çox vaxt tək bir çənənin, məsələn üst çənənin proqnatiyasına rast gəlmək olar. Belə dişləm patoloji olub, distal dişləm adlanır. Distal dişləmdə alt çənə üst çənəyə nisbətən arxada yerləşir.

Aralıq hissənin 3 növü var: toxunan, yuyulan (asma) və yəhərvari.