Tibb bacısı

Yaş qanqrena çox vaxt daxili orqanlarda:boğulmuş yırtıqda, bağırsaq keçməməzliyində, aşağı ətraf qan damarlarının kəskin trombemboliyasında, ağır yaralanmadan ,qan dövranının kəskin pozulmasından sonra əmələ gəlir.Toxumalarda parçalanmış məhsullar orqanizmə sorularaq ağır intoksikasiya törədir ki,bu quru qanqrenada olmur.

Abses irinləmə deməkdir. Abses məhdudlaşmış iltihabi irinlik olub toxumaların əriyərək əmələ gətirdiyi boşluğun içərisinə irinin dolmasıdır.

Əməliyyatdan sonrakı dövr 3 fazaya bölünür: 1-ci faza-erkən, 3-5 gün, 2-ci faza-xəstənin stasionardan çıxdığı günə qədər, 3-cü faza əmək qabiliyyəti bərpa olunana qədər olan dövrdür.

Tam aseptik şəraitdə toxumalarla ehtiyatlı hərəkət edərək anatomik şərh olunan bu dövr bütövlükdə regenerasiya prosesini sürətləndirməyə yönəldilir.

Qanın laxtalanma müddəti normada 5 dəqiqədir. Xəstənin qanı laxtalanmadıqda və ya laxtalanma qabiliyyəti aşağı olduqda qanaxma öz-özünə dayanmır.Bu hemofiliya xəstəliyi olub,yalnız kişilərə məxsus olan xəstəlikdir.qanın laxtalanma qabiliyyətinin aşağı düçməsi virus hepatitinə yoluxmuş xəstələrdə müşahidə edilir.Laxtalanmanın normaya salınması üçün dərmanlardan istifadə edilir.

Dəri avazıyır, şişir içərisində şəffaf maye olan suluqlar əmələ gəir.Sarğılar gec-gec dəyişilməli, donmuş yerə isidici sarğı qoyulur.

Döş qəfəsinə havanın daxil olması pnevmotoraks adlanır. Dəri altı küt travmalar zamanı qabırğaların yerini dəyişən qəlpəli sınıqları ağciyər parenximasını və plevranı zədələyir: bu zaman pnevmotoraks əmələ gəlir. Pnevmotoraks 3 formada:qapalı,açıq və qapaqlı (klapanlı) olur.

Çanaq həlqəsinin tamlığının pozulması ilə nəticələnməyən izolyasiya olunmuş(təcrid edilmiş) sınıqlara əzələlərin birləşdiyi yerdə sümük fraqmentlərinin qopması,qalça sümüyünün qanadının və omanın sınıqları aiddir. Büzdüm fəqərələri hərəkətli olduğundan büzdüm fəqərələrinin sınıqlarına demək olar ki, rast gəlinmir.Çıxıqlarına və burxulmalarına rast gəlinir.Çanaq həlqəsinin tamlığının pozulması ilə nəticələnən sınıqlar üçün “Həlqə şəklində qoğal “(правило бублика)qaydası səciyyəvidir. “Həlqə şəklində qoğal” ən az 2 yerdən qırılır.Bir tərəfdə qasıq və oturaq sümüklərindən birinin və ya hər ikisinin sınığı varsa onda digər tərəfdə də mütləq çanaq həlqəsinin başqa lokalizasiyalı zədələnməsini(əks tərəfdə ön yarımhəlqənin sümüklərinin zədələnməsi,simfizin və ya oma-qalça bağının cırılması) axtarmaq lazımdır.Çanaq sümüklərinin (qasıq, oturaq, qalça) həm ayrıca sınıqlarına, həm də bir neçə sümüyün eyni vaxtda sınıqlarına təsadüf edilir. Nəticədə çanağın tamlığı pozulur və çanaqdaxili orqanlar zədələnir.

Termiki yanıqlar isti mayelərdən, qaynar sudan, isti xörəkdən, alovdan, qızmar dəmir parçasından və s. baş verir. Termiki yanıqlardan sonra yanıq xəstəliyi əmələ gəlir.

Çanaq həlqəsinin tamlığının pozulması ilə nəticələnməyən izolyasiya olunmuş(təcrid edilmiş) sınıqlara əzələlərin birləşdiyi yerdə sümük fraqmentlərinin qopması,qalça sümüyünün qanadının və omanın sınıqları aiddir. Büzdüm fəqərələri hərəkətli olduğundan büzdüm fəqərələrinin sınıqlarına demək olar ki, rast gəlinmir.Çıxıqlarına və burxulmalarına rast gəlinir.Çanaq həlqəsinin tamlığının pozulması ilə nəticələnən sınıqlar üçün “Həlqə şəklində qoğal “(правило бублика)qaydası səciyyəvidir. “Həlqə şəklində qoğal” ən az 2 yerdən qırılır.Bir tərəfdə qasıq və oturaq sümüklərindən birinin və ya hər ikisinin sınığı varsa onda digər tərəfdə də mütləq çanaq həlqəsinin başqa lokalizasiyalı zədələnməsini(əks tərəfdə ön yarımhəlqənin sümüklərinin zədələnməsi,simfizin və ya oma-qalça bağının cırılması) axtarmaq lazımdır.Çanaq sümüklərinin (qasıq, oturaq, qalça) həm ayrıca sınıqlarına, həm də bir neçə sümüyün eyni vaxtda sınıqlarına təsadüf edilir. Nəticədə çanağın tamlığı pozulur və çanaqdaxili orqanlar zədələnir.

Termiki yanıqlar isti mayelərdən, qaynar sudan, isti xörəkdən, alovdan, qızmar dəmir parçasından və s. baş verir. Termiki yanıqlardan sonra yanıq xəstəliyi əmələ gəlir.

II-dərəcəli yanıqlarda suluqlar əmələ gəlir, içərisində seroz maye olur. Dərinin epidermisi soyulur və arasına seroz maye yığılır. Bu epidermisin yanmasını göstərir.

Repozisiya-sınmış sümük fraqmentlərinin düzgün vəziyyətdə fiksasiyasından, sınıq sümük parçalarının tam birləşərək döyənək əmələ gələnə qədər yerini sabitləşdirmək deməkdir.

Universal pilləli dəmir Kramer şinası immobilizasiya və ətrafa sakitlik vermək üçün işlədilir.

Əzilmiş yerdən yuxarı, venaları sıxan (çox sıxmaq olmaz) turna qoyulur. Əzilmiş ətraf novokainlə blokada edilib buz qovuğu ilə soyudulur.

Açıq pnevmatoraks zamanı hava döş qəfəsinə daxil olub, yaradan da xaric olur. Yara tənəffüsdə iştirak edir. Plevrapulmonal şokun qarşısını almaq üçün, hermetik okkuluzyon sarğı qoyulur.

Dartan leykoplastır sarğısı sınmış qabırğalara qoyulur. Eni 5 sm zolaqlar xəstənin nəfəsvermə vəziyyətində onurğa sütunundan başlayaraq öndən orta xəttə qədər qabırğa boyunca qoyulur. Xəstə yarımoturaq vəziyyətdə daşınır.

Konservləşmiş qan 21 günə qədər +4-6º temperaturda saxlandıqda yararlığını itirmir.

Donor qanı, qan əvəzedicilər, zərdab və vaksinlər+ 4-6 C0-də saxlanılır.

Aralıq nahiyəsində aparılan əməliyyatlardan sonra, aralıq nahiyəsinin travmalarında və irinli yaraların müalicəsində T-şəkilli sarğı qoyulur.