Tibb bacısı

Gözə sakitlik vermək lazım gəldikdə binokulyar(hər iki gözə qoyulan) sarğıdan istifadə olunur. Belə ki, monokulyar (bir gözə qoyulan) sarğını qoymaqla buna nail olmaq mümkün deyil. Ancaq binokulyar sarğının 60 yaşdan yuxarı şəxslərə qoyulması məsləhət görülmür. Belə ki, onlarda baş beyin damarlarının sklerozu, orientasiyanın itməsi səksəkəyə və digər psixi pozğunluqların əmələ gəlməsinə səbəb olur. Binakulyar sarğı zamanı binti girdə dövrə ilə bərkidirlər, sonra onu ənsədən qulağın altına aparıb aşağıdan yuxarı çəp dövrə edərək gözü bir tərərfdən bağlayırlar. Sonra, binti başın ənsə nahiyəsinin ətrafına və alınan yuxarıda aşağı çəpinə aparıb o biri tərəfdən gözü bağlayırlar. Sonra binti qulaqdan aşağı ənsənin üzərindən köndələninə aparıb qarşı tərəfdə qulağın altından çıxarır növbəti qalxan çəp dövrə edirlər. Beləliklə, bintin növbə ilə çəp dövrələri edilir və tədricən hər iki gözə bağlanılır. Sarğını üfüqi dairəvi dövrələrlə bərkidirlər.

Gözün qurğuşunla zəhərlənməsi istehsalatda-filiz yataqlarında,kimyəvi zavodlarda işləyən şəxslər arasında baş verir.Qurğuşun politrop təsirə malik istehsalatda rast gəlinən zəhərdir.Gözün kəskin zədələnməsi zamanı görmənin müvəqqəti itməsi və göz əzələlərinin iflicinə səbəb olur.Xroniki zəhərlənmələr zamanı xarici düz əzələlərin parezi və nistaqm baş verir.Görmə itiliyi,işıq duyğusu bir qədər zəifləyir.Bu zaman ilkin tibbi yardıma təcili olaraq mədənin yuyulması,işlədici dərmanlardan istifadə etmək aiddir.Xəstəyə sonradan süd və yumurta sarısı içizdirilir.Bununla yanaşı sidikqovucu preparatlardan istifadə olunur.

Konyuktivanın iltihabı konyuktivit adlanır.Konyuktiva-nazik selikli qişa olub göz qapağının arxa səthini və göz almasının ön səthini örtür.Normada konyuktiva parıltılı, hamar,açıq-çəhrayı rəngdədir.

Görmə sahəsinin müayinəsi perimetriya adlanır.Bu xüsusi cihazın-perimetrin köməyi ilə aparılır.Bu cihazın vaistəsilə xüsusi blanklarda görmə sahəsinin qrafik təsvirini almaq mümkündür.

Gözə sarğı yaralanmalar zamanı müdafiə məqsədi ilə qoyulur.

Qlaukomalı xəstələrə,həmçinin 40 yaşından yuxarı şəxslərə profilaktik məqsədlə 6 aydan bir həkim-oftalmoloqa göz daxili təzyiqi yoxlamaq üçün müraciət etmək lazımdır.

Görmə itiliyi 5 m məsafədə rus oftolmoloqu S.S.Qolovinin hazırladığı xüsusi cədvəlin köməyi ilə müayinə olunur. Cədvəldə 12 sıra hərflər və ya şəkillər təsvir olunmuşdur.Görmə itiliyi əvvəl sağ sonra isə sol gözdə yoxlanılır.

Gözün rəng duyumunu müayinə etmək üçün Y.B.Rabkinin xüsusi polixromatik cədvəlindən istifadə olunur.Cədvəldə müxtəlif füqurların kombinə olunmuş formasından ibarət şəkil-testlər var.Normal rəng duyumu olan şəxslər müayinə zamanı asanlıqla şəkilləri rənginə görə ayıra bilirlər.Rəng duyumu pozulan şəxslər isə müayinə zamanı rəngin tonlarını ayıra bilmirlər.Şəkillərdə normal rəng duyumu olan insanlardan fərqli olaraq müxtəlif fiqurlar görürlər.

Dəlib keçən yaralanmalar zamanı ilkin tibbi yardım məqsədi ilə əzələ daxilinə geniş spekterinə malik antibiotiklərdən bir dəfəlik dozası yeridilir.Sonra isə xəstənin gözünə sarğı qoyularaq xəstəxanaya çatdırılır.

Burun boşluğunu müayinə metodu rinaskopiya adlanır. Ön rinoskopiya burun güzgüsü vasitəsilə, arxa rinoskopiya isə burun-qırtlaq güzgüsü və şpateli ilə aparılır.Rinoskopiya zamanı burunun selikli qişasının rənginə,sekresiyanın miqdarına və xarakterinə,burun balıqqulaqlarının və burunla tənəffüsün vəziyyətinə diqqət yetirilir.

Burun qanaxmasını dayandırmaq mümkün olmadıqda uzunluğu 70-100 sm olan tənzif tamponu hemostatik maddədə isladaraq burunun ön tamponadasını etmək lazımdır. Tamponun maksimum saxlanma müddəti 48 saatdır.

Burun boşluğundan yaxmanın götürülməsi bakterioloji tədqiqat üçün material almaq məqsədilə həyata keçirilir. Kəskin iltihabı proseslərə və ya burun difteriyasına şübhə olduqda burun boşluğundan yaxma götürülür.

Buruna qoyulan sarğı sapandvarı sarğıdır. Bu sarğı üzün çıxıntı hissələrinə qoyulur (buruna, çənəyə, ənsəyə) Sapandvarı sarğı parçadan olan yumşaq sarğılara aiddir. Orta hissəsindən başqa hər iki ucu, boylama istiqamətdə kəsilmiş , enli lent şəklində tənzif və ya parçaya desmurgiyada sapand deyilir.

Burun ciblərindən irinin xaric edilməsinin 3 qaydası var; fınxırmaqla, elektrosorucunun köməyilə, yuyulmaqla punksiya.

Efedrin arterial təzyiqi artırdığına görə arterial hipertenziyalı xəstələrdə burun qanaxmaları zamanı istifadə edilmir.

Xarici burunun donması aşağı temperaturun uzun müddətli təsiri nəticəsində rast gəlinir. Yüngül dərəcəli donmalarda dəri ağarır və hissiyyat itir. Xarici burunun donması zamanı ilkin tibbi yardım qan təchizatının bərpa olunmasından ibarətdir. Bu məqsədlə dəri spitrdə isladılmış tamponla, sonra isə quru olaraq sürtülür. Dəri qızışdırılan zaman göy-qırmızı rəng alır,şişkinlik,ağrı və qaşınma müşahidə edilir.

Burun qanaxmalarında ilkin tibbi yardıma aşağıdakılar aiddir; xəstəyə başı önə yüngül əyilmiş vəziyyət verilir,buruna soyuq kompres,ənsəyə buz qovuqcuğu qoyulur,burun girəcəyinə hemostatik maddələrdə(hidrogen-peroksid,adrenalin və s.)isladılmış pambıq tampon yeridilir,xəstənin əlinə ləyən verilir.

Burun boşluğunda yad cismin olması zamanı təhlükəli ağırlaşma yad cismlə aspisiyadir. Ona görə yad cismin xaric edilməsi mütləq həkim tərəfindən xüsusi qarmaqla və ya Hartmaq tutqacı və ya küt Lanqe qarmağı vasitəsilə həyata keçirilir.

Xroniki tonzilit konservativ müalicəsi kompleks şəkildə həyata keçirilir- ümumi və yerli müalicə. Yerli müalicə badamcıq lakunalarının antiseptik maddələrlə (furasilin, yodonal, dioksidin) yuyulması aiddir. Müalicə üsulu 10-15 proseduradan ibarətdir.Bu məqsədlə dərman maddəsi şprisə yığılır. Xəstəyə prosedura zamanı nəfəsini saxlamaq təklif olunur. Dil orta xəttdə sol əllə şpatel ilə fiksasiya olunur. Sağ əllə şprisi götürülür ,lakunalar yuyulur.Yuyulma bir neçə dəfə təkrar olunur.

Haymor sözünün axırına “İt” şəkilçisi əlavə olunduqda iltihabı bildirir.Haymor cibinin iltihabı haymorit adlanır.