Mama

Düz bağırsaqdan (Rt) bazal temperatur yuxudan sonra səhər, sakit vəzıyyətdə ölçülür. Normal aybaşı siklində temperatur bütün sikl boyu dəyişir.

Sitoloji müayinədə məqsəd -uşaqlığın və boruların bəd xassəli şişlərinin erkən diaqnostikasıdır.

Bakterioskopik müayinə üçün yaxma uşaqlıq boynu kanalından, uretradan götürülür. Yaxmadan əvvəl uşaqlıq yolunu şırınqalamaq və dərmanlarla müalicə aparmaq olmaz.Yaxmanı sidik buraxılmamış göturmək lazımdır.

Müntəzəm aybaşı dövrünə malik olan qadınlarda tətbiq oluna bilər. Təbii yolla qorunmağa imkan yaradır ,ancaq, cinsi yolla yoluxan xəstəliklərdən qorumur.

Laktasion (fizioloji) amenoreya doğuşdan sonra 6 ay ərzində yalnız ana südü ilə qidalandıran qadınlara tövsiyə oluna bilər.

Yeni doğmuş qadının orqanizmi çox zəifləyir, onun bərpası muəyyən vaxt aparır, hamiləlik arası fasilə 2 ildən az olduqda gələcək hamiləlik və doğuş ana və döl üçün bəzi ağırlaşmaya səbəb ola bilər.

Həb şəklində, qəbul olunan kontraseptivlərin təsir mexanizmi eynidir. 21 və 28 həbdən ibarət hormon tərkibli olur.

Axırıncı abort 7 gün əvvəl olubsa (7-8 həftəlik), daxili müayinədə xarici dəlik barmağın ucunu buraxır,ifrazat azacıq qanlı ancaq iylidir, uşaqlıq 6 həftəlik hamiləliyə uyğun ,ağrılıdırsa və qadında 38,5 t. varsa deməli abort zamanı aseptika və antiseptikaya düzgün rəayət olunmayıb,ya da abortdan sonra qadın soyuqlayıb ,immuniteti aşağı düşüb və abortdan sonrakı dövr ağırlaşaraq qadının daxili cinsiyyət üzvlərinin iltihabına səbəb olub (metroendometritə) və mütləq antibakterial müalicə lazım gəlir.

Terapevt qadının qarnının palpasiyası zamanı şiş əllədiyi üçün ginekoloqa müraciət etməyi məsləhət görubsə və daxili müayinədə şiş əllənirsə söhbət yumurtalığın kistasından ( xoş xassəli şişlərindən) gedir.Bu halda ginekoloji əməliyyat tələb olunur.

Daxili müayinədə uşaqlıq 6 həftəlik hamiləliyə uyğun olub, bərk, hərəkətli və arxa tağ gərgin, ağrılıdırsa mama həkimin göstərişi əsasında punksiya üçün lazımi alətləri hazırlayır, arxa tağdan alınan tünd qan uşaqlıqdan kənar hamiləlik olduğunu göstərir.

Mama baxış zamanı vulvada və budun içəri səthində qaşınma izləri,uşaqlıq yolunun hiperemiyalı və ifrazatın ağ rəngli ,kəsmiyə bənzər olduğunu görursə deməli qadında kandidoz xəstəliyinin olmasını dəqiqləşdirmək üçün mütləq yaxma götürülməli ,müalicə müddətində cinsi əlaqədən çəkinməyi qadına başa salmalıdır.

Daxili müayinədə uşaqlıq 10-11 həftəyə uyğun ,bərk konsistensiyalı ,kənarları hamar ,ifrazat çox qanlıdır və xəstənin vəziyyəti orta ağırlıqdadırsa, söhbət submukoz miomadan getdiyi üçün , mama həkim gələnə qədər ilk novbədə uşaqlığ boşluğunu qaşımaq üçün alətləri və xəstəni hazırlamalıdır.

Uşaqlıqdan kənar hamiləliyi (boru abortu) punksiya edərək alınan tünd, laxtalanmayan qana əsasən təsdiqləmək mümkündür , çünki, boru abortu zamanı qan Duqlas cibinə toplanır. Kyuretkalar (qaşıqlar) isə özbaşına duşuklərdə və başqa qanaxmalarda uşaqlıq boşluğunu qaşımaq üçün istifadə edilir

Bu zaman mamanın taktikasına arxa tağdan punksiya etmək aid olmasa da, stasionar şəraitində punksiya üçün alətlər dəstinin hazırlanması aiddir.

Ginekologiya şöbəsinə xaici cinsiyyət üzvlərinin travması ilə qəbul olunan qadınlarda travmanın xarakterindən və ağırlıq dərəcəsindən asılı olaraq yaranın 2-cili işlənməsi və tetanus əleyhinə vaksinasiya aparılmalidır (xususi orqanlara xəbərdarlıq edilmək şərti ilə.)

Yaşlı qadınlarda uşaqlığın natamam duşməsi yaşla əlaqədar olaraq cinsiyyət üzvlərinin toxumalarında baş verən dəyişiklikdən, vaxtı ilə keçirmiş doğuşların sayından (patoloji doğuşlardan), requlyar fiziki işlə məşğul olmasından asılı olaraq baş verir

Xəstənin şikayətinə və obyektiv müayinəyə əsasən suzənəkli uretritdən şübhələnməyə əsas olduğu üçün mama ilk növbədə sidik kanalından ,uşaqlıq boynu kanalından və düz bağırsaqdan yaxma göturməlidir.

Doğuşdan 2 ay sonra uşaqlıq yolundan çoxlu ifrazatın gəlməsi, güzgulərlə muayinədə uşaqlıq boynunun böyümüş olması ,toxunduqda qanaması,cox guman ki, uşaqlıq boynunda cox böyük olmayan cırıq,yaxud tikiş yerinin tam sağalmaması onun deformasiyasına (eroziyalı ektropion) və ya uşaqlıq boynunun çevrilməsinə səbəb ola bilər

Uşaq doğulan andan cift qan dövranı kəsilərkən ağ ciyər tənəffüsü başlayır. Cıft qan dövranı kəsildikdən sonra qanda O2 azalır və karbon qazının artıq miqdarda toplanması nəticəsində tənəffüs mərkəzi qıcıqlanır və uşaq ilk dəfə nəfəs alır. Beləliklə, uşağın ilk qışqırıq mexanizmi hipoksiya ilə əlaqədar olur.

Anadangəlmə ürək qüsuru verən bətndaxili infeksiyalardan biri də məxmərəkdir. Məxmərəklə xəstə olan hamilə qadından virus plasentaya daxil olub orada çoxalır və dölü yoluxdurur. Anadangəlmə məxmərək uşaqda anadangəlmə ürək qüsurunun əmələ gəlməsinə səbəb olur.